Teams in de Formule 1 moeten zich zoals bekend houden aan een budgetplafond. Om een gelijkwaardig speelveld te creëren en ook kleinere teams in de pitstraat een kans op eremetaal te geven, zijn de kosten aan een maximum onderhevig. Het moet de uitgaven nivelleren, al worden de verschillen niet helemaal teniet gegaan. Zo maken de salarissen van coureurs, de drie bestbetaalde teamleden en motorische kosten nog altijd geen deel uit van het budgetplafond. Vanaf 2026 komt er overigens wel een motorisch budgetplafond, maar in het jaar 2021 – waar alle tumult nu over gaat – was dat nog niet aan de orde. Voor dat jaar was de bovengrens vastgesteld op 145 miljoen dollar.
Teams worden gedurende het seizoen al meermaals gecontroleerd door de FIA, maar het definitieve meetmoment vindt plaats in het volgende jaar. Voor 31 maart moesten alle teams de boekhouding doorgeven aan de FIA, waarna die organisatie de documenten zou beoordelen. De terugkoppeling had in eerste instantie in juli moeten volgen, maar juli is september geworden en inmiddels zelfs oktober. Het uitstel is niet zonder reden en geeft treffend aan dat het handhaven van het budgetplafond een enorme en complexe klus is. Die klus heeft zich lange tijd in de achtergrond afgespeeld, maar is afgelopen weekend ineens vol in de schijnwerpers gekomen. Aanleiding is berichtgeving die insinueert dat zeker twee teams over de grens zijn gegaan. Bij Aston Martin zou het om een relatief kleine overtreding gaan, bij Red Bull Racing volgens de Gazzetta dello Sport en Auto, Motor und Sport om een forser bedrag. De FIA noemde de berichtgeving meteen 'niet onderbouwde speculatie' en zegt woensdag pas met de terugkoppeling te komen.
Hierdoor is het budgetplafond zo lastig te handhaven
De eerste vraag luidt waarom het budgetplafond eigenlijk zo complex is en waarom er op dit moment zoveel onduidelijkheid bestaat. Een gelijkwaardig speelveld is in theorie een leuk idee en de Formule 1 presenteerde het bij de introductie ook tamelijk simpel, maar de praktijk is allesbehalve simpel. Zo zitten er verschillende haken en ogen aan, hetgeen al blijkt als je verschillende kostenposten van teams onder de loep neemt. Een eerste kostenpost is de 'in-house' productie, dus dingen die het team zelf maakt in de fabriek. Een tweede kostenpost is daarmee verbonden en gaat over de personeelskosten (zowel voor ontwikkeling als productie). Een derde facet bestaat uit dingen die het team inkoopt en dus uitbesteedt aan andere partijen, ook wel out-sourcing genoemd.
Voor elk van die posten is het lastig om de controle waterdicht te krijgen. Bij de laatste categorie geldt dat bijvoorbeeld bij het vaststellen van de waarde. Een chassis heeft geen onomstotelijk vastgestelde waarde en dat geldt ook voor veel zogenaamde non-listed parts die teams inkopen. Niet ieder team gebruikt dezelfde specificatie en niet alle deals met derden zijn financieel van aard (dus niet sec betalen voor een product), waardoor het vaststellen van de op te geven waarde erg lastig is. De FIA heeft met allerlei bijlagen en definities weliswaar een poging ondernomen, maar volledig waterdicht is dat niet te krijgen - zeker niet in de eerste jaren van zo'n reglement.
Een vergelijkbaar probleem schuilt in de personeelskosten die je moet opgeven. In het geval van Red Bull is de moeilijkheidsgraad voor controleurs al rap te zien. Zo stonden er in het financiële rapport van Red Bull Racing uit 2020 (via de site van de Britse overheid hier te vinden) maar 57 mensen op de loonlijst voor 'racing en production' en twee voor de administratie: 59 in totaal. In werkelijkheid werken er natuurlijk veel meer mensen aan Formule 1-projecten. Die zijn echter ondergebracht in andere entiteiten - vooral Red Bull Technology. Bij ieder team zit dit anders in elkaar en dat geldt ook voor de waarde van 'outsourcing', zoals hierboven benoemd. Het betekent dat de FIA bij ieder team afzonderlijk al bijzonder veel controlewerk moet verrichten en de structuren moet doorzien. Doordat het bij ieder team anders in elkaar zit, moeten de afzonderlijke beoordelingen eigenlijk ook weer met elkaar vergeleken worden om tot een goed oordeel te komen: cross-checken. Het verklaart samen waarom het handhaven van het budgetplafond zo complex is en het allemaal veel langer duurt.
Red Bull verklaart alle speculaties: Andere interpretatie dan FIA?
Tijdens de Grand Prix van Singapore refereerden Helmut Marko en Christian Horner ook subtiel aan het bovenstaande als verklaring van alle commotie. Zo sprak Horner van 'enkele verduidelijkingen' die Red Bull pas na het indienen van de eigen cijfers in maart heeft ontvangen. Marko gaf in gesprek met de ORF nog iets meer tekst en uitleg: "Wij hebben verschillende bedrijven [die onder Red Bull vallen] en die werken niet allemaal voor de Formule 1. Sommige mensen zijn overgeplaatst naar een andere tak en die kosten kun je niet meenemen, vanuit ons oogpunt in ieder geval niet."
Het past precies bij de verschillende takken van Red Bull, zoals dat overigens bij nagenoeg alle Formule 1-teams het geval is. Juist door het budgetplafond is daar nog meer mee geschoven, waardoor de vraag wie wel mee te tellen en wie niet alleen maar lastiger is geworden. "Over verschillende punten spreken we nu met de FIA", bevestigde Marko vorige week. "Het gaat vooral om de doorberekening van dingen. Ik kan nu niet in details treden, maar dat gaat bijvoorbeeld over welke mensen je wel en niet moet meerekenen." Het kan een eventueel verschil in de cijfers van Red Bull en de FIA verklaren. "Met onze berekeningen zitten we onder het budgetplafond. Als deze zaken in ons nadeel uitvallen, dan gaan we er marginaal overheen."
Wat zijn de mogelijke straffen bij een overtreding?
Ook de laatste woorden van Marko zijn interessant. In de berichtgeving van afgelopen weekend wordt gesproken over 'een significante overtreding' van één team, terwijl Marko het woord 'marginaal' gebruikt. Hoe hoog het bedrag uiteindelijk blijkt, is cruciaal voor de strafmaat. Een blik op het financieel reglement van 2021 leert namelijk datde FIA onderscheid maakt tussen verschillende overtredingen. Om te beginnen is er een 'procedurele overtreding', bijvoorbeeld het te laat inleveren van de eigen cijfers. In dat geval kan de FIA een geldboete opleggen of bij verzachtende omstandigheden over gaan tot 'no further action'. Williams is al eens in deze categorie gevallen en dat heeft de formatie destijds een geldboete opgeleverd.
Bij het daadwerkelijk te veel geld uitgeven, zijn er twee verschillende categorieën. De grens ligt daarbij op vijf procent van de toegestane uitgaven, hetgeen in 2021 bijna 7,5 miljoen dollar betekende. Bij overtredingen tot vijf procent staat in het reglement dat een financiële straf de normale gang van zaken is. Er zit echter wel ruimte in het reglement voor andere straffen dan sec een boete, aangezien er staat dat het budgetplafond-panel van de FIA ook mag kiezen voor een reprimande, minder simulatie- en windtunneltijd, het aftrekken van geld van het budgetplafond van volgend jaar of het aftrekken van coureurs- dan wel constructeurspunten.
Dat laatste staat echter helemaal onderaan en is bij een overtreding van minder dan vijf procent zeer onwaarschijnlijk. Het betekent ook meteen dat Verstappen zich op het eerste oog geen zorgen hoeft te maken over consequenties voor zijn behaalde wereldtitel. Bij een overtreding van meer dan vijf procent staat het intrekken van punten natuurlijk ook op de lijst, waarbij moet gezegd dat het verliezen van constructeurspunten veel logischer is dan coureurspunten. Ook in dit geval kan het panel echter nog kiezen voor een financiële straf. De zwaarst mogelijke opties bij een enorme overtreding zijn een team schrappen uit het constructeurskampioenschap of het team uitsluiten van sessies of zelfs races. Bij de bedragen die circuleren zijn dergelijke sancties echter niet waarschijnlijk en lijkt een financiële straf, al dan niet gecombineerd met minder simulatie- en windtunneltijd of puntenaftrek bij de constructeurs in 2021, aannemelijker.
